Ước gì anh lấy được nàng
Để anh mua gạch Bát Tràng về xây"
Đó là làng
gốm Bát Tràng, theo truyền thuyết Hứa Vĩnh Kiều là người làng Bồ Bát - Thanh hóa từ thời Lý ra Thăng Long lập nghiệp nên
làng gốm Bát Tràng ven bờ sông hồng.
Đầu tiên làng có tên là Bạch Thổ rồi đổi tên thành Bát Tràng Phường mãi sau này mới đổi tên thành Bát Tràng. Nghề gốm ở đây hưng thịnh suốt thời Lý Trần. Theo dư địa trí của Nguyễn Trãi thì " Bát Tràng thuộc huyện Gia Lâm - Huê Cầu thuộc huyện Văn Giang, hai huyện ấy cung ứng đồ giao với Trung quốc là bảy mươi bộ bát sứ, hai trăm tấn vải thâm.."
gạch Bát Tràng
Đã từ lâu đồ gốm
Bát Tràng là mặt hàng xuất khẩu có giá trị. Theo các nhà khảo cổ ngay từ thời Lý Trần sứ Bát Tràng đã được xuất đi nhiều nơi Nhật, Thái, Pháp,,,,
Các mặt hàng gốm men ngọc, men hoa lam, men rạn cuả Bát Tràng rất đặc biệt như bát đĩa, đôn , chậu, thống, chân đế
của Bát
Tràng từ xa xưa đã có một phong cách đặc biệt không lẫn với gốm sứ Thổ Hà…
Từ xa xưa cho đến ngày nay Bát Tràng vẫn luôn có hàng
trăm lò gốm nhả khói. Cuộc sống sản xuất, thương mại ở đâytừ bao đời vẫn luôn
sôi động. Bên song thuyền bè tấp nập chở than củi đất sét là nguyên liệu chính
sản xuất và cũng nhộn nhịp chở sản phẩm từ Bát Tràng di các nơi khác. Vào làng
trong bất kỳ ngõ xóm nào đều thấy tất bật người làm đất chuốt hình, tráng men,
chuyển sản phẩm vào ra lò. Sản phẩm gốm bộn bề bày biện trong nhà này nhà kia
ngõ này ngõ nọ. Bát Tràng nổi tiếng là một công trường thủ công sôi động bậc nhất
của đất Hà Thành từ xưa đến nay.
Là làng nằm ven song, nguồn đất ở đây phải đi khai
thác từ Sơn Tây, Phúc Yên… và các nơi khác về. Khi gốm được phơi khô chuyển qua
công đoạn vẽ và tráng men. Người thợ gốm Bát Tràng có hoa tay vẽ hoa lá chim
muông, người vật để trang trí lên đồ gốm làm tăng vẻ đẹp cho sản phẩm của mình.
Men gốm Bát Tràng từ xưa đến nay được xếp vào hang nhất so với các vùng gốm
khác ở nước ta.
Men ngọc, men hoa lam, men rạn… là những men truyền
thống của Bát Tràng. Bí quyết pha men ở đây không dễ gì thợ gốm nơi khác làm được.
Ngày nay khoa học kỹ thuật đã được áp dụng, nhiều khâu trong sản xuất gốm song
riêng khâu đốt lò, ra lò, là những khoảnh khắc thiêng liêng với thợ gốm. Kỹ thuật
đốt lò cũng quyết định chất lượng sản phẩm từ gốm sứ.
Trong văn thơ cổ nói về gạch Bát Tràng , đó là những
viên gạch lớn được xếp làm bao thơi trong lò. Vì được làm từ đất sét tốt được
nung trong lò chín đều nên những viên gạch Bát Tràng ngày xưa rất nuột, chín già.Gạch
Bát Tràng xưa thường được dung để xây đình, xây chùa, bờ ao làng. Nhìn những
viên gạch tốt xây trần chịu mưa nắng bao năm trời không rêu, không xói mòn, đủ
biết kỹ thuật người thợ gốm ra sao.
